 |
|
تجاری سازی
تجارت را می توان مکانیسمی دانست که از طریق آن تکنولوژی جدید از طریق محصولاتی که نتیجۀ آن تکنولوژی هستند در دسترس عامه قرار می‌گیرد و یا به عبارت دیگر عبارت است از فرد یا گروهی از افراد که خدمت یا محصولی را با نرخ توافق شده به فروش می‌گذارند. این تعریف تعریفی جامع و وسیع است که جامعۀ شکارچی ۱۵,۰۰۰ سال پیش از دوران مسیحیت تا شرکت‌های چندملیتی نانوتکنولوژی را دربرمی گیرد (T.Burke, 2009) و اما در رابطه با مفهوم تجاری سازی می توان آن را بسیار نزدیک به مفهوم انتقال فناوری دانست؛ به عبارت دیگر فرایند تجاری سازی همان فرایند انتقال دانش و فناوری از مراکز تحقیقاتی به صنایع موجود یا کسب و کارهای جدید است (کلانتری، ۱۳۹۱) و از نظر فرایند نوآوری تجاری سازی یعنی اینکه فناوری و دانش نوین باید از مؤسسه های عرضه کنندۀ آن به سمت صنایع و شرکت های متقاضی جریان یابد (Ghazinoori,2005) و به عبارت دیگر تجاری کردن یا تجاری سازی فناوری یکی از روش هایی است که می توان به وسیلۀ آن علم را به اقتصاد گره زد (کلانتری، ۱۳۹۱).
امروزه متخصصین تکنولوژی از این حقیقت آگاهند که ویژگی عصر دانش کاربرد اختراعات و نوآوری ها در تکنولوژی و تولید است که تنها می تواند از طریق تجاری سازی جدیدترین دستاوردهای تکنولوژیِ حاصل از ایده های خلاقانه به دست آید (بهبودی و همکاران، ۲۰۱۱)؛ با این حال توسعۀ فناوری جدید موفقیت تجاری را تضمین نمی‌کند و لذا تجمیع مؤثر تحقیق، توسعه و بازاریابی برای موفقیت یک نوآوری مورد تأکید است (نیک پیام و نیک پیام، ۱۳۹۱). لذا همانطور که گفته شد ابداع و تجاری سازی به چیزهایی بسیار فراتر از پایۀ قوی علم و تکنولوژی نیازمند است. تجاری سازی عبارت است از تصمیم برای تجارت مبتنی بر قضاوت های معقول دررابطه با عایدات آتی از سرمایه گذاری در طراحی و توسعۀ محصول ، تولید ، بازاریابی و توزیع که در آن در دسترس بودن سرمایه ، اندازه و ماهیت بازارها و نیز حضور دارایی های مکمل همگی توانمندی شرکت ها را در تجاری سازی تکنولوژی های جدید تحت تأثیر قرار می دهند (US congress,1995).
اهمیت تجاری سازی
در اهمیت تجاری سازی همین بسکه بیشتر شکست‌ها در فناوری‌های پیشرفته ریشۀ تجاری دارد تا ریشۀ مرتبط با فناوری. بحرینی و شادنام در کتاب تجاری سازی فناوری خلق ثروت را هدف فناوری می دانند و بیان می کنند که منظور از خلق ارزش اقتصادی تولید ثروت و تبدیل دانش به درآمد و پول است. راهکار خلق ارزش از فناوری هم تجاری سازی آن است و بدون شک کمک به تجاری سازی ایده‌های مخترعان، علاوه بر افزایش میزان و کیفیت تولیدات ملی و رفع نیازهای داخلی در برخی موارد منجر به صادرات محصولات دانش بنیان و در نتیجه کسب درآمد برای کشور خواهد شد که این موضوع خود در کاهش نرخ بیکاری و کنترل پیامدهای نامطلوب این معضل تأثیر بسزایی خواهد داشت (هفته نامۀ ایران خودرو، ۱۳۹۱).
مراحل تجاری سازی
فرایند تجاری سازی در چند مرحله صورت می پذیرد که مهمترین آن تولید یا خلق ایده است و طی آن مرحله باید نیازهای مصرف کنندگان از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. مرحلۀ بعد از خلق ایده آنست که ایدۀ تولید شده از جهات مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. در این مرحله می بایست مشخص گردد در صورتی که این ایده به محصول تبدیل شود چه نیازی از مصرف کننده را برطرف خواهد نمود، جامعۀ هدف چه گروه هایی را شامل می شود و محصول چه سهمی از بازار را به خود اختصاص خواهد داد. مرحلۀ سوم گسترش ایده و عملی نمودن آن است؛ اینکه بازار هدف برای کالا چه بازاری است و چه ویژگی هایی دارد؟ چگونه می توان کالا را با کمترین هزینه تولید نمود و نحوۀ عکس العمل مصرف کننده چگونه خواهد بود؟ سپس بنگاه می بایست پیش از تولید با استفاده از بررسی های آماری از تولید بهینه، در مرحلۀ نخست از نقطۀ سربسر و سود تقریبی اطلاع پیدا کند. مرحلۀ بعدی تست بازارسنجی است که در آن یک مدل کالا تهیه و نحوۀ استفاده از آن مورد بررسی قرار می گیرد؛ همچنین تعداد محدودی کالا به صورت آزمایشی تولید و به بازار ارائه خواهد شد تا مشخص گردد مقبولیت کالا در میان مشتریان به چه صورت خواهد بود. پس از تست بازارسنجی جنبه های فنی و اجرایی می بایست مورد بررسی قرار گیرد؛ تهیۀ اعتبار مورد نیاز و ابزارهای تبلیغاتی جهت معرفی کالا، تدوین برنامۀ ساخت کالا و تشکیلات جهت تولید و عرضۀ کالا از جمله فعالیت هایی هستند که می بایست در این مرحله انجام گیرند و در نهایت مرحلۀ آخر تجاری سازی ایجاد شبکه های توزیع برای عرضۀ کالا و اجرای یک برنامۀ تبلیغاتی مؤثر برای معرفی کالای جدید به خریداران بالقوۀ محصول می باشد (بندریان ، ۱۳۸۹).
چالش های تجاری سازی تکنولوژی در ایران
تاسیس و توسعۀ کسب و کارهای فناور در ایران به تازگی مورد توجه قرار گرفته و مسبوق به سابقه نیست. از این رو دانش بومی شکل گرفته و تجربه شده ای پیرامون آن به ویژه در موضوعاتی مانند تجاری سازی فناوری، بازارسازی محصولات جدید و یا معرفی محصولات نوین چندان در دسترس نیست (بحرینی و همکاران، ۱۳۹۱).
مشکلات و چالش های تجاری سازی در کشور ما از قاعدۀ سایر کشورهای در حال توسعه مستثنی نبوده و به طور کلی می توان گفت عوامل مؤثر در تجاری کردن و یا به کارگیری نتایج تحقیقات در کشور ما همچون سایر کشورهای در حال توسعه طیف گسترده ای دارند که برخی از این عوامل ناشی از محیط اقتصادی، اجتماعی کشور هستند، برخی به ماهیت تحقیقات مربوط می شوند و بعضی نیز از فقدان یا ضعف مکانیزم های اجرایی ناشی می شوند (راهپیما، ۱۳۸۳). همچنین در مقالۀ دیگری که توسط نیک پیام و نیک پیام به نگارش درآمده مشخص گردید که چالش‌های ناشی از محیط کار -شامل چالش‌های مربوط به قوانین مرتبط با فناوری‌های پیشرفته، حجم بازار و حمایت‌های دولتی- برای بنگاه‌های مشارکت کننده در پژوهش ها عمومیت داشته‌اند (نیک پیام و نیک پیام، ۱۳۹۱).راهپیما همچنین در پایان نامۀ خود مهمترین عوامل بازدارندۀ محیطی (اقتصادی، اجتماعی) تأثیرگذار بر تجاری سازی دستاوردهای تحقیق و توسعه در کشورمان را به ترتیب ذیل برشمرده است:
۱٫ فقدان سرمایه گذاری کافی در تحقیق و توسعه
۲٫ اقتصاد مبتنی بر نفت
۳٫ وابستگی تکنولوژیک صنایع
۴٫ دولتی بودن تحقیقات و عدم مشارکت بخش خصوصی
۵٫ فقدان سیاست گذاری و تعیین اولویت ها
۶٫ ضعف تسهیلات پشتیبانی
۷٫ ضعف ارتباط دانشگاه با صنعت
۸٫ فقدان سیستم کنترل و ارزیابی
۹٫ فرهنگ و باور عمومی
بدین ترتیب می بینیم که کشورهای در حال توسعه با طیفی از چالش های مختلف در جهت تجاری سازی محصولات خود روبرو هستند.
مراحل تجاری سازی
مبانی نظری و پیشینه پژوهشی چالش های تجاری سازی تکنولوژی در کشورها با ۷۵ صفحه به صورت فایل word و مناسب استفاده در پژوهش های دانشگاهی می باشد.
